Tu là xa lỗi thế gian

 "Ngược lại hễ được ai khen, ai tâng bốc mặc dù tự trong lòng mình biết những lời khen, tâng bốc đó có phần thái quá, nhưng trong lòng lại hết sức hoan hỉ..."

Trong Pháp Bảo Đàn Kinh Lục Tổ Huệ Năng dạy các đệ tử rằng: Người tu hành chân chính là người không nhìn thấy lỗi thế gian. Hẳn sẽ không ít người phản biện: Sao kỳ lạ vậy? Nếu không thấy lỗi thế gian thì đâu biết đường nào sáng mà đi, đường nào hoạ mà tránh? Thực tế không phải vậy. Là con người ai cũng có lỗi, chưa kể những tội lỗi còn lưu lại từ ngàn đời ngàn kiếp và ngay cả tội lỗi của kiếp hiện sinh vẫn chưa sửa hết. Nhưng điểm quan trọng Lục Tổ muốn nhấn mạnh với chúng ta rằng: Lỗi của thế gian thì vô bờ, vô bến. Những tội lỗi ấy kẻ tu hành (tại gia hay xuất gia) đều phải biết nhận diện để mà tránh, để chính mình đừng bước vào con đường tội lỗi mà những người khác đang phạm phải. Biết rồi, tránh rồi thì thôi chứ đừng đem cái lỗi của thế gian ấy để luận suy, mạ luỵ, để rêu rao, hạ nhục hay làm trò tiêu khiển...

 Người có dụng tâm như vậy đích không phải là người tu hành chân chính.

Ở đời, một người hay đem chuyện xấu của người khác để rêu rao, hay kiếm chuyện làm quà đã kể như một tật xấu, nhiều khi không thể tha thứ. Với một người tu hành mà vẫn phạm phải lỗi lầm này hẳn là khó có thể chấp nhận. Tuy vậy, với người đời chúng ta dường như rất sợ, rất ít có thói quen: Phản Quang Tự Kỷ, nghĩa là: Tự soi rọi lại chính mình. Thậm chí chúng ta còn rất thù, ghét những ai dám nhè, dám vạch ra cái xấu, cái tật lỗi của mình cho người khác biết. Ngược lại hễ được ai khen, ai tâng bốc mặc dù tự trong lòng mình biết những lời khen, tâng bốc đó có phần thái quá, nhưng trong lòng lại hết sức hoan hỉ. Đây chính là chướng nghiệp của tu hành. Sao gọi đó là chướng nghiệp? Nghĩa là mình có lỗi nhưng chẳng chịu biết lỗi của chính mình để sửa, nhưng lại sẵn sàng „đeo kính lúp“ để soi mói, chỉ trỏ, dèm pha những sai quấy của người khác. Ví thử hôm nay ta ngồi nhà này thì tâng bốc gia chủ, rồi đem chuyện của nhà kia ra để kể lể, dèm pha rồi chê bai, khích bác, khinh miệt nhà kia. Nhưng giả dụ có ngày nào đó, có cơ hội tới nhà kia thì ta lại quay sang chê bai, dèm pha, khích bác nhà nọ… Gộp chung lại: đó chính là một tật xấu (còn gọi là chướng nghiệp) cản trở sự tu hành của chính mình.

Lục Tổ Huệ Năng dạy: Người tu hành phải luôn tự Phản Quang Tự Kỷ = Tự soi rọi lại tâm hạnh của chính mình để mà sửa đổi. Bởi mình có lỗi mà không chịu, chưa sửa mà lại cứ nhè lỗi người này, người khác để buộc họ phải sửa, phải đổi thì đó là tội lỗi. Tuy nhiên ở đây có hai khía cạnh mà tương đối tế nhị mà chúng ta phải khéo léo để vận dụng. Một, chúng ta là người tu tại gia, do vậy chúng ta còn đụng chạm tới nhiều chuyện của thế giới phàm tục. Do vậy, nếu ta chỉ biết tu=sửa cho bản thân vậy là ta đã trở thành người vị kỷ. Do vậy, ta phải khéo léo vừa sửa mình, vừa dùng cái tâm thiện-đức, cái trí giác của bản thân để cùng khuyên can những người đang sống chung quanh mình cùng tỉnh giác. Hai, với một người tu xuất gia, hẳn chuyện Lục Tổ dạy là chuyện vô cùng thiết hữu mà người tu hành ắt phải thực hiện cho kỳ được.

Làm được như vậy chính là: Người quấy, ta chẳng quấy. Ta quấy lỗi kề bên.

Huệ Tâm, 05.08.2010